Het zal in de herfst van 1948 geweest zijn. Ik las de krant al jong. Het was het Vrije Volk. Deze krant was gelieerd aan de PvdA en daar lag de politieke voorkeur van mijn vader. Ik was niet geïnteresseerd in het plaatselijke nieuws, zelfs niet in het vaderlandse nieuws. Nee, mijn voorkeur ging uit naar het internationale nieuws. Het begrip 38e breedtegraad, nog steeds de scheidslijn tussen Noord- en Zuid-Korea, is in die tijd voorgoed in mijn geheugen gebrand. Net als de woorden kibboets, Indië, Tito en Stalin. Wat echt indruk maakte was het vertrek van “onze jongens” naar Indië, beter gezegd Nederlands-Indië. Want daar ging het om. Het was Nederlands en dat moest toch vooral zo blijven. Weg met Soekarno en de nationalisten. Ze gingen Soekarno een lesje leren!
Als ik uitgelezen was stond ik op. Ik las altijd liggend op mijn buik. De kokosmat waar ik op lag liet kleine kuiltjes op mijn knieën achter die ik tevergeefs weg probeerde te masseren.
Twintig jaar later op 19 december 1968 verscheen er een artikel van ene Joop Hueting in de Volkskrant. Hij was in 1947 als dienstplichtig soldaat naar Java gestuurd en vertelde over zijn ervaringen. Hij vertelde over wangedrag van Nederlandse militairen. Wangedrag dat het best omschreven kon worden als oorlogsmisdaden. Pek en veren werden zijn deel. Een jaar later deed hij het nog eens dunnetjes over in het Vara actualiteitenprogramma Achter het Nieuws. Veteranen reageerden o.a. met matennaaier, nest bevuiler. Toch vond de regering het nodig iets te laten uitzoeken . Het leidde tot een commissie die de excessen nota publiceerde. Bijna in zijn eentje geschreven door Cees Fasseur. (nu bekend als criminoloog en de man die het Nederlandse drugbeleid tot op de grond afbreekt). Hueting had al eerder gepoogd zijn verhaal te slijten Niemand wilde zijn handen er aan branden. Hij heeft het dus 20 jaar laten rusten. Kern van het verhaal is dat deze dingen gebeuren en dat het niet incidenteel doch systematisch is. In de loop der jaren zijn meer veteranen naar buiten getreden. Wij weten nu dat ook wij tot alles in staat zijn en dat was moeilijk te verteren.Volgend jaar verschijnt de de-kolonisatiestudie van het NIOD. Daar zal zonder enige twijfel ook de moordpartij op 431 onschuldige burgers in Rawagede vermeld worden. Twintig jaar later deden de amerikanen het nog eens dunnetjes over in Vietnam. In My Lai werden 500 burgers vermoord. De onverwachte aankomst van een helikopter voorkwam nog erger.
Het merkwaardige voor mij was dat me dit wangedrag van Nederlandse soldaten niet verbaasde. Op verjaardagen vertelde een oom, oud KNIL-militair, wel eens over zijn ervaringen tijdens de politionele acties (zo werd de oorlog genoemd) in Indië. Als ze na een lange patrouille dag wilden uitrusten met een pilsje naderden ze een dessa. Voor de zekerheid bestookten ze het dorp eerst met mortieren. Even kijken of het veilig was en dan tussen de resten op zoek naar een flesje bier.
Wij zijn niet uniek in dit gedrag. Alle ex-koloniale landen hebben zich er aan schuldig gemaakt! Het hoort kennelijk bij oorlog.