Maand: oktober 2021

Vanochtend ben ik even in een studieboek gedoken dat ik 60 jaar geleden met veel plezier heb doorgewerkt. Sommige studieboeken heb ik bewaard en “Individual in society van Krech en Crutchfield ” hoort daarbij. De aanleiding was een gesprek dat ik op de radio opving van een meneer die het had over de voetbalrellen van afgelopen weken. Hij noemde de agressie-frustratie theorie. Die had ik leren kennen uit dit boek . Grappig dat dit aangehaald wordt. Geeft de indruk dat het van eeuwige waarde is, althans een 60-jarige eeuwigheid.

Mensen kunnen belemmerd worden in het bereiken van hun doelen, iets wat je wilt mag niet of kan niet, de normen en waarden van de samenleving staan het niet toe. Andere belemmeringen vinden we in de eigenschappen van het individu zelf. Iemand met weinig emphatisch vermogen zal niet snel toegelaten worden tot een hulpverlenend beroep, hoe graag hij dat zelf ook wil. Er kan ook sprake zijn van belemmering die voor grote groepen gelden. Corona en de door de overheid opgelegde maatregelen zijn daar een voorbeeld van. Deze belemmeringen vormen een barriere op weg naar een doel en/of het niet uitkomen van verwachtingen. We kunnen ons doel niet bereiken. We zijn gefrustreerd. We kunnen ons doel verleggen of onze lat lager leggen, we kunnen het zelfs opgeven. Het tegendeel kan ook ontstaan: stress, spanning, adrenaline, boosheid. (Kleine kinderen zijn per definitie gefrustreerd!)

Grote groepen jongeren zijn tijdens de lockdown terug geworpen op zichzelf. Alles wat normaal was mocht niet meer en dat terwijl je juist in de fase zit waarin je met alles wilt experimenteren, overal uitdagingen zoekt! Agressie is een uitingsvorm van frustratie. Niet iedereen is even getalenteerd in het soepel omgaan met de frustratie. Bij jongeren is het veiligheidsventiel los geraakt. Het valt ook niet mee meer dan geen jaar niet naar je kroeg, geen festivals. Bij velen is de druk opgebouwd en leidt dit tot geweld, voetbalgeweld, hooligangeweld. Voetbal is geen oorzaak, voetbal is aanleiding voor onredelijk knallen. Alle frustratie werden losgelaten op busjes auto’ s en andere objecten. Confrontatie met het gezag, de politie en andere clubs werd gezocht. Het gaat hier om een generatie die zich niet veel heeft moeten ontzeggen, die eigenlijk nooit nee te horen heeft gekregen. En dan krijg een keer een hard en veelvuldig nee en dan is de ontstane frustratie niet te hanteren zonder geweld. Er zit ook massapsychologie is: men trekt zich in het geweld aan elkaar op, later kan men zeggen “ik was er bij” ! Trots ontstaat. Ik ben niet bekend met de hedendaagse pepmiddelen, pilletjes, shotjes. Kan dus ook niet zeggen of deze middelen agressie-remmend of -bevorderend zijn.

Wat begon als een pandemie heeft niet alleen medische gevolgen, het grijpt diep in in de psyche van mensen en op de relaties tussen mensen.met niet te voorziene gevolgen. We zijn nog niet van de pandemie en zijn gevolgen af. Wie dacht dat onze samenleving af was en dat we elk rimpeltje bestuurlijk en medisch konden glad strijken komt bedrogen uit. Ik heb het gevoel dat we op het gebied van de epidemiologie opnieuw moeten beginnen. Tegelijk met de aanpak van de gevolgen van de klimaatcrisis. We krijgen het zwaar. Een regering mag ons daar wel eens op voorbereiden en die hebben we niet. Dat is wat anders dan schermen met economische groeicijfers.

Ik ben op meerdere buitenlandse kranten geabonneerd. Waaronder Die Welt. De hoofdredacteur Stefan Aust heeft op meerdere gebieden zijn sporen verdiend. De krant hoort ergens in het midden van het politieke spectrum thuis. Vandaag ontving ik een pushbericht. Het betreft hier een artikel van Martin van Creveld. Een in Rotterdam geboren Israelische wetenschapper die zich bezig houdt met militair-strategische onderwerpen.

Het krantenartikel is geschreven naar aanleiding van de hypersonische raket die China gelanceerd heeft. Deze is sneller dan de huidige ballistische raketten en kan ook nucleaire wapens vervoeren. China is hierdoor een stapje verder dan de USA en Rusland. De Koude Oorlog retoriek komt die terug?

Het brengt mij terug naar mijn kindertijd in Eindhoven. Wij woonden aan het Hugo de Grootplein in Eindhoven. Dat was hemelsbreed ongeveer 4 km van het begin van de landingsbaan van Vliegveld Welschap, nu Airport Eindhoven. Jarenlang hoorden wij bijna dagelijks vliegtuigen (Gloster Meteors, Thunderjets, Thunderstreaks) op enkele honderden meters hoogte over ons huis gaan. Een verschrikkelijk kabaal. Praten kon dan niet meer, Whatsapp was er nog niet als communicatievlucht. Soms kwam er eentje in het kanaal vlak voor de landingsbaan terecht. Soms wilde een piloot zijn verloofde groeten door laag over haar huis te vliegen. Ik zag hem even achter de toren van de Theresiakerk verdwijnen om weer tevoorschijn te komen en neer te storten in de Bergen op Zoomstraat. Rennen vanaf ons voetbalveldje. We kwamen er vlak bij. Brandweer van het vliegveld was er al. Die hadden het zien aankomen. Later heb ik dit nog een keer meegemaakt toen ik een F-16 zag neerkomen in de Hasseleres in Hengelo. Ik was op mijn motor die met een beetje goede wil aangezien kon worden voor een politie motor. Ben vlak bij gekomen en meteen terug gegaan. Het stonk er.

Eind veertiger en vijftiger jaren werd er niet geklaagd over het lawaai. Wij werden verdedigd , het was koude oorlog en we moesten offers brengen. Er werd niet gezeurd. Er werd hard gewerkt aan de wederopbouw. De vijand kwam altijd uit het Oosten, maar de Russen werden niet genoemd.

Koude oorlog dat betekende ook haasje-over op bewapeningsgebied. Binnen de NAVO voelden we ons veilig onder Amerikaanse leiding. Daar brak in 1957 totale paniek uit toen de Russen de eerste satelliet lanceerden in een baan om de aarde, de Sputnik. De bewapeningswedloop in de ruimte was begonnen!

Beide kampen waren (en zijn) in staat deze planeet naar de oertijd terug te brengen. Dit wordt vanaf de vijftiger jaren “the balance of terror” genoemd. Hoe het ook zij: wij kennen 76 jaar zonder oorlog tussen de grootmachten. Voor zover er conflicten waren zijn die elders uitgevochten: Korea, Vietnam, Afganistan, Irak.

Eigenlijk zegt van Creveld dat er niet zoveel veranderd is. Er zijn meer nucleaire spelers bij gekomen: China, India, Pakistan en Noord-Korea. Het wordt hoogstwaarschijnlijk geacht dat ook Israel over kernwapens beschikt. Van Creveld meldt dat het Pentagon de bouw voorbereidt van een ruimtesnelweg. De eerste stap om de maan in te zetten als verdediging tegen China.

Hij eindigt met: Het leidt geen twijfel dat kernwapens angstwekkende monsters zijn. Als ze niet ingezet worden is er geen aanleiding voor zorgen. En als ze wel ingezet worden is er geen aanleiding tot zorgen meer.

Hoopgevend toch?

De hersenen blijven pijnigen. Gewoon door ze zo intensief mogelijk te oefenen. Nieuwe kennis verwerven, oude kenis opdiepen uit de kennisschuur die bijna 80 jaar gevuld is met zaken die zinvol, nuttig en bruikbaar waren. Wat hier niet toe behoorde is denk weggesijpeld in een moeras van vergetelheid. Waarom kan ik het rijtje derde naamval voorzetsels in de Duitse taal nog feilloos opdreunen na 65 jaar? Vond ik talen leuk (ja), vond ik Duits toen leuk (ja), had ik een goed geheugen (kennelijk), vond ik de leraar leuk (ja). Meneer de Vries zag een jongetje dat zich niet op zijn gemak voelde op de school waar hij zat. Hij stimuleerde mij! Ik weet dus niet wat bij mij aan kennis teniet gegaan is na 27 jaar school en studie. Dat er nieuwe kennis en vaardigheden bij gekomen zijn is ook een feit. Ik beweeg me met gemak in de digitale wereld zowel soft- als hardwarematig. Het houdt me cognitief lenig en bij de tijd. De berichten die volgen zijn invallen van mijzelf, gedachten naar aanleing van publicaties. Toevallig. Associatief of zoals een vriendin zegt: je springt van de hak op de tak, ik weet nooit waar je zit.

Invallen waarbij gebeurtenissen in het heden geplaatst worden in mijn referentiekader. Ondertussen pogend helder te krijgen hoe ik mij verhoud tot alles wat zich vandaag voordoet! De taal- en stijlpurist zal zijn hart vasthouden. Voor verbetering op dit gebied houd ik me aanbevolen!